Antwoord: Welnee, dat kun je heel gemakkelijk zelf maken!

Het is inmiddels een jaar of tien geleden dat ik voor mijn werk een ‘tijdje’ in het pittoreske plaatsje Kunduz, hoofdstad van de gelijknamige provincie in het noorden van Afghanistan verbleef. Samen met mijn collega’s verbleef ik daar op een kamp dat door Duitsers met de hun zo gekenmerkte efficiëntie werd beheerd en gerund. Dus ook het eten was typisch Duits. Zeker niet vies of zo, integendeel, zou ik zelfs willen zeggen, maar waar je de Duitse pot ook van kunt beschuldigen, zeker niet dat het pittig is. Een bijkomend probleem was dat we tijdens de wintermaanden in Kunduz verbleven, en door de hevige sneeuwval was het vliegveld het grootste gedeelte van de tijd gesloten. Om toch bevoorraad te worden kwam er af en toe een helikopter uit Mazar-e-Sharif met de langverwachte post en de broodnodige voorraden. Omdat er in een helikopter minder ruimte is om goederen te vervoeren waren zaken als verse groente, aardappelen en vlees gedurende ons zes maandelijkse verblijf erg schaars, maar waren we voornamelijk aangewezen op deegwaren en andere voedingsmiddelen die beduidend minder plaats innemen. Nogmaals, zeker niet vies, maar op den duur wel eentonig.

Blauwe hap in de woestijn

Omdat ook de moderne militair nog steeds op de maag marcheert vonden wij het tijd voor actie en hebben we geld ingezameld om met behulp van onze tolk op de lokale markt vers eten in te slaan en voor onze eigen club eens een traditionele ‘Blauwe Hap’ te maken. En zoals de traditie dit voorschrijft besloten we dit op een woensdag te doen. Dus in de dagen voorafgaand aan de bewuste woensdag werd iedere keer aan het eind van een patrouille een kleine omweg gemaakt om bij de locals zaken als verse groente, vlees en rijst in te slaan.

Natuurlijk mag bij een Indische maaltijd, die bij de Nederlandse Krijgsmacht bekend staat onder de naam ‘Blauwe Hap’, en die verwijst naar ons koloniale verleden in Nederlands-Indië, een potje sambal niet ontbreken, en Samir, onze tolk, bood aan om sambal volgens zijn eigen recept voor ons te maken. Omdat ik nogal van pittig eten houd, en ik een grootgebruiker van sambal ben bood ik aan om hem te helpen. Ik kan normaal gesproken nog geen ei koken, maar dit leek me een uitgelezen kans om eens wat culinaire kennis op te doen… 

Met een beetje hulp

Een aantal zaken die we nodig hadden waren helaas niet op de lokale markt te koop, maar geloof me, geen enkele Nederlandse militair gaat op uitzending zonder een zogenaamde matskist. Deze kist gaat mee in het (gevechts)voertuig en bevat allerlei zaken die je in onze gevechtsrantsoenen tevergeefs zult zoeken. Vaak zit in de matskist wel iets van vacuüm verpakte hamburgers of gehaktballen in, noodle soepjes,  mayonaise, ketchup, oplos cappuccino, een benzinebrander, een pannetje, en in ons geval zelfs ketjap. En die hadden we nodig!

Wat hebben we allemaal nodig?

• 300 gram hete, rode pepers
• 3 grote uien
• 7 tenen knoflook
• 5 eetlepels donkere basterdsuiker (Gebietst bij de Duitse Chef)
• 3 eetlepels azijn (via de Duitse Chef konden we een flesje witte wijnazijn ritselen)
• 6 eetlepels Ketjap Manis (uit de matskist)
• Zout (dit zelf naar smaak toevoegen, het kan ook goed zonder, maar de Duitse Chef was zo vriendelijk om iets van zijn voorraad af te staan)
• 2 eetlepels trassi (dank je wel collega)
• Halve mok warm water
• 2 eetlepels Olijfolie

Natuurlijk is dit recept niet in beton gegoten, en is er alle ruimte om je eigen voorkeuren hierin terug te laten komen. Zo had onze tolk een gedeelte van de rode pepers vervangen door Madame Jeannetjes (die zelfs voor mijn smaak belachelijk heet zijn) en ook de donkere basterdsuiker is goed te vervangen door witte kristalsuiker en mag de witte wijnazijn uiteraard ook gewone azijn zijn.

 

Hoe maken we het?

Allereerst hebben we de knoflook, de uien en de rode pepers fijn gehakt en bij elkaar gedaan. Om hier een mooie pasta van te maken mochten we gelukkig in de Duitse keuken de keukenmachine gebruiken om het geheel fijn te malen tot een dikke pasta. Hiermee gingen we terug naar onze wapencontainer waar inmiddels de benzinebrander voluit stond te branden en waarop een bij de Duitse verkenners geleende gietijzeren pan stond te gloeien. In de hete pan gingen twee eetlepels olijfolie en toen de olie heet genoeg was ging hier de pasta van gemalen pepers, uien en knoflook in.

Even een waarschuwing vooraf: Door het verhitten van de pepers komen er pittige dampen vrij, dus zet gerust een raampje open. Anders stromen binnen de kortste keren de tranen over je wangen. Je luchtwegen worden er wel mooi schoon van. Een verstopte neus is binnen no time verleden tijd. Dat dan weer wel….

En terwijl Samir de hete pasta gedurende 3 minuten al roerend warm liet worden, maakte ik in een doormidden geknipte waterfles het mengsel van ketjap, suiker, azijn en trassi. Na drie minuten (ongeveer) goot ik het mengsel bij de peperpasta en Samir roerde ook dit geheel nog een minuut of vier op een hoog vuur. Je zag het mengsel ook al mooi donker worden. Nu kon het vuur lager gedraaid worden en kon het water erbij. Nu moest al het water eruit verdampen, en dat duurde ongeveer een half uurtje, onder voortdurend roeren. Helaas hadden we geen mooie glazen pot om de sambal in te doen en af te laten koelen. Maar een waterfles waar we de bovenkant van afgeknipt hadden bracht uitkomst.

Zo maak je dus zelf binnen no time een lekker potje sambal Badjak.

Geschreven door: Peter Maurik